Zespół WSPÓŁGŁOSY, założony w 2021 roku, to autorski projekt Marcela Balińskiego – polskiego kompozytora, pianisty i animatora kultury – w którego skład wchodzi chór osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi oraz trio jazzowe. W 2022 roku, do chóru związanego z Warsztatami Terapii Zajęciowej „Frajda” w Łodzi dołączyli również Magdalena Koleśnik i Bartosz Bielenia, stając się od tamtej pory jego permanentnymi członkami. W tej formule, unikatowej na europejskim rynku muzycznym, grupa wykonuje kompozycje na chór i zespół, równoważące tradycyjne, zapisane elementy dzieła muzycznego, z fragmentami improwizowanymi.
Jako projekt łączący współczesną praktykę kompozytorską z terapeutycznym i krytycznym wymiarem sztuki, WSPÓŁGŁOSY stawiają sobie dwa cele – kontestację dyskryminujących elementów powszechnych praktyk odbiorczych oraz upodmiotowienie osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi - realizując je zarówno w lokalnym, krajowym, jak i w międzynarodowym kontekście. Poprzez prezentację dzieła muzycznego o wysokich walorach estetycznych, zespół zmusza swoich odbiorców do zakwestionowania fundamentów, na których oparte są powszechne koncepcje kategorii niepełnosprawności oraz do skonfrontowania się z ich społecznymi konsekwencjami. W kontekście koncertu taka konfrontacja jest natychmiastowa i wywołana przez obecność wizualnych aspektów niepełnosprawności wśród muzyków, którzy nie odbiegają od swoich pełnosprawnych kolegów w kreatywności, muzykalności i warsztacie wykonawczym.
Ponieważ członkowie tria jazzowego wchodzącego w skład projektu są powszechnie uznanymi muzykami, zajmującymi wysokie pozycje na polskiej i europejskiej scenie jazzowej, WSPÓŁGŁOSY mają również nadzieję stworzyć precedens dla przyszłego angażowania muzyków z niepełnosprawnościami przez inne formacje. Pomimo równościowego etosu promowanego przez WSPÓŁGŁOSY zespół jest świadom, że wprowadzanie społecznych zmian w tym zakresie wymaga silnych modeli, za którymi stoi imprimatur środowiskowej reputacji indywidualnych muzyków oraz instytucji z jakimi ci muzycy są związani.
Dotychczasowe doświadczenia WSPÓŁGŁOSÓW jednoznacznie dowodzą, że etos równości i akceptacji dla wszystkich środków wyrazu, panujący na próbach zespołu, daje znakomite rezultaty artystyczne. Ugruntowuje on w członkach grupy przekonanie o własnej, niezbywalnej wartości jako człowieka, co jest koniecznym warunkiem dla wszelkiej pracy twórczej u wszystkich ludzi. Pomimo różnic w doświadczeniu muzycznym pomiędzy chórzystami a pozostałymi członkami projektu, to ci pierwsi wielokrotnie są pomysłodawcami konkretnych rozwiązań stylistycznych, przez co wkraczają w rolę zarówno odtwórców jak i twórców dzieła. Dzięki przyjęciu takiej strategii, na próbach panuje atmosfera radosnego skupienia we współtworzeniu.
W maju 2024 roku, po trzech latach koncertów i prób prowadzonych przez Marcela Balińskiego z chórzystami w ramach WTZ „Frajda” w Łodzi, zespół nagrał swój debiutancki album, który trzymają Państwo w rękach. Dzięki niemu WSPÓŁGŁOSY dotrą do szerszego kręgu odbiorców, bez względu na ich dostęp do dużych centrów kulturalnych. Album nagrany przez artystów z niepełnosprawnościami intelektualnymi, jego obecność na rynku muzycznym oraz dostępność w salonach prasowych, księgarniach muzycznych oraz na platformach streamingowych, będą służyły jako model możliwych rozwiązań terapeutycznych i idących za nimi osiągnięć artystycznych dla członków i opiekunów społeczności osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi w innych częściach kraju, a także poza jego granicami.
Jakub Gutkowski